Hoogsensitiviteit en hooggevoeligheid, wat is eigenlijk het verschil?

Hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit worden regelmatig door elkaar gehaald. Veel mensen die snel emotioneel reageren denken ook al snel dat ze hoogsensitief zijn. Snel emotioneel reageren wil niet zeggen dat ze dat niet zijn, maar snel emotioneel reageren is in eerste instantie een hoge emotionele gevoeligheid reactie.

Hooggevoeligheid

Hoog emotioneel (gevoelig) reageren is vaak het resultaat van een emotioneel trauma dat meestal al is opgedaan in de kindertijd, een innerlijk kindtrauma. Het kan ook in een eerder of later stadium zijn ontwikkeld.

Trauma

Bij trauma denken we vaak aan fysieke breuken of ongelukken. Maar trauma betekent in de psychologie dat iemand (dat kan dus ook een jonge baby of peuter, kleuter, jong kind, tiener of volwassene zijn) iets schokkends heeft ervaren en blijft steken in de gevoelens van angst, woede, verdriet of eenzaamheid.

De gebeurtenis is zo schokkend, pijnlijk, of naar jouw persoonlijke ervaring verdrietig of extreem dat het niet lukt ermee om te gaan. Hierdoor creëren je hersenen omwegen, een overlevingsstrategie, om jou bij te staan in het beschermen van je gevoelige kern en te zorgen dat je niet nog meer pijn wordt aangedaan.

De mate van jouw persoonlijke gevoeligheid en andere karaktereigenschappen bepalen hoe snel je een trauma kunt oplopen. Hoe zwaarder de emotionele of mentale MIShandeling hoe sterker het effect op jouw gevoeligheid en je zelfbeeld.

Hieronder noem ik een aantal losse voorbeelden, maar er zijn er veel meer te vinden;

• wanneer je jaren mentaal en emotioneel gemanipuleerd werd door (een van) je ouders of partner. ( Je bent alleen goed genoeg als….., je bent alleen iets waard als…., Als je dit niet doet dan krijg je zus of zo niet…., doe dit en ik doe dat voor je…./ik ga weg als…. Ik doe mezelf dit aan als jij niet… )
• Ouders/ partners / andere mensen die doen alsof jouw verdriet, boosheid om onrechtvaardigheid niet bestaat, of dat je dat niet mag of kan voelen, want je bent maar een kind/ een schoolniveau/ een arme/ rijke sloeber/ kleurling/ geloof / wat weet jij er van dan…
• Of alleen blij met je zijn als je je sociaal wenselijk gedraagt, thuis of in een groep, met verjaardagen of op vakanties. Vooral niet anders denken of doen.
• Alleen blij met je zijn als je iets “presteert”, jezelf zijn is niet genoeg
• Je altijd kritiek geven, het kan altijd beter, oefen dit nog even of proberen je te perfectioneren naar hun eigen maatstaven. Je bent een verlengstuk van henzelf, in plaats van een eigen persoon. Of hun zondebok.
• Boosheid van een ouder (dat vaak juist uit onmacht door hen wordt getoond)
• De gevoeligheid van kinderen onderkennen en de invloed van jouw emotionele en mentale reactie op wat zij doen onderschatten.

En maatschappelijk door overheidsinstanties, politiek en wereldlijke bestuur:

• het pijnlijk ontkennen van de verantwoordelijkheid voor, maar ook
• de verantwoordelijkheid nemen voor het benadrukken van ongelijkheid binnen geloof, cultuur, internationale, arm, rijk, ras, gender en sekse.

Ook dit kan, en het gebeurt, dat zie je om je heen, hoog emotionele gevoeligheid trauma op grote schaal ontwikkelen door verkeerd (onmenselijk) beleid, discriminatie.

Emotioneel trauma

Emotioneel trauma is dus het resultaat van een schokkende ervaring die je vaak als baby, peuter, kind, tiener, jong volwassene of volwassen persoon hebt opgelopen. Aan de buitenkant is daar NIETS van te zien, maar als je terugblikt op je leven, of op eerdere generaties, zullen veel mensen (mannen en) vrouwen zich hierin herkennen; hooggevoeligheid.

Welke reacties kun je bij jezelf herkennen?
Sterk emotionele reactie:

• aanvallend reageren als men (denkt, vindt, dat ie aangevallen, iets verweten wordt), korte lontjes, snel huilen
• wegvluchten of terugtrekken uit een situatie, stil vallen.
• Maar ook, graag zelf zoveel mogelijk onder controle willen hebben. Jij leeft vanuit je hart, vanuit emotie en gevoel, dat is jouw meest dominante kant.

Een afgevlakte reactie:

• niet emotioneel of niet empatisch kunnen reageren omdat jouw innerlijk kind dat deel heeft afgesloten vanwege het ervaren van te veel en te grote pijn. Dit deel is niet verwerkt en wordt IN jouw lijf opgeslagen. Vaak wordt dit pas opengebroken bij een emotionele burn-out. Wanneer het “pijnlichaam” oververzadigd is en overstroomd (hierover in een andere blog meer).
• Voor jou is het veilig om vooral alles te rationaliseren, van angst tot liefde. Voelen is eng, want wat voor pijn haal je dan op je nek, dus vertrouw jij alleen op je gedachten.

Zover over hooggevoeligheid.

Hoogsensitiviteit

Hoogsensitief is een persoonlijke eigenschap.

Jij bent niet alleen emotioneel gevoelig, maar op veel verschillende vlakken. Het is een persoonlijke eigenschap waarmee je bent geboren. Hoogsensitiviteit kan als los staande eigenschap bestaan, maar komt ook vaak voor in combinatie met autistisme, hoogbegaafdheid, ad(h)d en deze andere bedrading van hersenen wordt tegenwoordig ook vaak neurodivers brein genoemd.

Zoals iedereen een bepaalde gevoeligheidheid op deze zintuigen heeft, zo ervaart een hoogsensitief persoon deze in hogere mate en duurt het bij hoogsensitiviteit langer om deze informatie in het lijf te verwerken. Bij een hoogsensitief persoon ontbreekt een filter die waarnemingen niet volledig binnen laten komen.

Op welke onderdelen kun je gevoeligheid ervaren?

Lichamelijk:

• lichtgevoeligheid (ogen)
• geluidgevoeligheid (oren)
• smaaksterkte (tong)
• structuur gevoelig (verhemelte, tong, huid)
• aanrakingsgevoeligheid (huid, seksualiteit)
• Vermoeidheid na adrenaline uitwerking na fysieke of mentale inspanning
• Kleuren, we ervaren diepere en meer heldere kleuren en kleurnuances waardoor de wereld ook veel kleurrijker ervaren wordt
• vaak beelddenkers met een levendige fantasie, deze zintuigelijke waarnemingen geven kleur aan onze verbeelding

Mentaal en emotioneel:

• samenwerking hersenen en zenuwen; meer details, sneller, dieper en langere verwerking van ervaringen, spanningen, stress, adrenaline
• sociale batterij is kleiner – bij andere mensen in de buurt zijn trekt ons leeg, hoe leuk we het ook hebben (gehad)
• emoties van andere mensen ervaren alsof die van jezelf zijn. (Wanneer je niet bewust bent van je eigen emotionele staat.)
  Emotie fysiek kunnen voelen zonder direct fysieke waarneming van de ander. Hoe sterker de emotie gevoeld wordt door de persoon, hoe meer deze emotie ook uitgestraald wordt en beter te voelen is.
• verwachtingen van anderen aanvoelen zonder dat ze iets zeggen, als je dat niet over jezelf bewust bent, loop je snel je eigen grenzen voorbij.
• zeer empatisch, sterk inlevingsvermogen in een ander zijn/ haar situatie
• verkiest diepe verbindingen boven oppervlakkige verbindingen. Liever één op één contacten dan in een groep. We willen niet alleen horen over de cijfers van je kinderen en wat je “allemaal gedaan” hebt. We willen weten hoe jij je voelt, waar je blij van wordt, wat je verdrietig maakt; waarom je doet wat je doet, de diepere lagen van de mens leren kennen, je passies, je reden tot leven. We willen jou leren kennen.

Energetisch:

• Voelen van én leeg kunnen lopen (sociale batterij) door de sterke emoties van anderen (vooral bij onenigheid, angst, woede, boosheid, verdriet)
• Leeg getrokken worden door activiteiten die “erbij horen” of niet bij onszelf horen
• Opladen doen we in een ruimte waar we ons volledig thuis en geaccepteerd voelen, in de natuur of alleen of met een van onze ‘bestie(s)’. We zijn erg gevoelig voor de vredige en kalme uitwerking die de natuur op ons lijf en geest heeft.
• We verkiezen 1 op 1 contact boven grote groepen. Deze contacten zijn energiegevers en -krijgers en zijn vaak wel in balans.
• Een energetische balans in wat we doen en wat we er voor energie van terug krijgen.
• Zingeving is belangrijk, het moet een “nut” dienen wat wij doen. Een nut voor een ander, voor mens, natuur of planeet. Neem de energie om ons uit te leggen waarom een taak nut heeft voor de organisatie. En als dat in onze ogen ook nuttig is en aannemelijk is de weerstand weg.
• Door onze sterke energetische verbinding met de natuur en onze omgeving kunnen we heel snel aanvoelen wat klopt en niet klopt, wanneer we
• intuïtief sterk, wanneer we hebben leren vertrouwen op wat we in onze onderbuik voelen en daarnaar kunnen luisteren
• We kunnen eigenschappen als helderweten, helderzien, helderhoren of heldervoelen ontwikkelen, omdat dit onderdeel kan zijn van je eigen energetische bewustzijn ontwikkelen, wanneer we dat oefenen.
• Wij genieten van kleuren, kunst, muziek, dans, natuur. De kleine dingen in het leven.

Spiritueel (authentiek):

• We zijn wie we zijn
• We zijn authentiek
• Ons aanpassen aan gewenste (groep-/ bedrijfs-)omstandigheden kost ons heel erg veel energie en we hebben daarna (veel persoonlijke) ruimte nodig om die energie weer op te laden.
• Als ons iets niet bevalt is dat vaak aan alle kanten aan ons te merken
• Wij werken en presteren het beste wanneer we kunnen werken in een omgeving waarin we gewaardeerd worden en dijen.
• Een ruimte waar in we met weinig andere prikkels van doen hebben.
• Waar we aan taken kunnen werken met en zonder druk, maar zelf wel het tempo, volgorde kunnen bepalen. Veel zelfstandigheid en autonomie krijgen.
• Als een taak geen nut heeft zullen we véél moeite hebben deze uit te voeren. Als de taak wel nut heeft, leg het nut dan ons duidelijk uit en dan is de weerstand weg. Het werkt niet om te zeggen, je moet “gewoon” je werk doen.

Als hoogsensitief persoon, kun je ook zeker een trauma als hooggevoeligheid/ hoog emotionele gevoeligheid hebben ontwikkeld. Omdat je hoogsensitief bent is die kans zelfs groter, wellicht geeft deze blog je wat handreikingen waarmee je bij jezelf kunt nagaan op welke vlakken jij meer sensitief bent dan anderen in je omgeving.

Ook zal niet elke hoogsensitieveling zal zich even sterk in elk punt kunnen herkennen. En is elk hooggevoelig en hoogsensitief persoon uniek, maar om duidelijk te maken dat er echt een groot verschil is tussen hooggevoeligheid en hoogsensitiviteit, vond ik dat het belangrijk was de grootste en belangrijkste verschillen even te vermelden. En wanneer je weet, herkent, dat hoogsensitiviteit aan de basis ligt van jouw hoog emotioneel gevoelig trauma, dan kun je dat ook grotendeels zelf leren helen. 🙂

Wanneer je bedenkt dat 20% van de bevolking (mannen én vrouwen) hoogsensitief is, dan is er dus een kans van 1 op 5, dat jij dat ook bent.

Heb je vragen of opmerkingen, wil je graag ondersteuning tijdens jouw proces? Stuur me dan vrijblijvend een e-mail.

Liefs, Marike