Ja, wat is structuur eigenlijk? In Wikipedia staat het zo verwoord:
“Structuur is de manier waarop iets in elkaar zit, waarop elementen van een verzameling samenhangen. Niet alle verzamelingen hoeven geheel of gedeeltelijk samenhangend te zijn, maar in een structuur is er een verband tussen alle elementen. Dat verband wordt bepaald door relaties tussen elementen onderling. Niet alle dingen hoeven daarbij met elk afzonderlijk element verbonden te zijn, het kan wel, maar hoeft niet. Een structuur kan opgelegd zijn: de keuze voor een bepaalde structuur en een bepaalde naamgeving van de elementen (taxonomie) gaan hand in hand.”
De dagelijkse structuur; hoe een dag in elkaar zit, van opstaan tot slapen gaan. Ieder mens heeft er mee te maken en hanteert een eigen dagindeling. In grote lijnen lijkt die dagindeling op de dagindeling van andere mensen. Structuur is van grote invloed op hoe mensen functioneren. Hoe bewuster jij bent van welke structuur bij jou past, jij nodig hebt, hoe makkelijker het wordt daarop aan te sturen.
15 – 20% van de gehele bevolking heeft hoogsensitiviteit als eigenschap, maar is hiervan niet bewust.
Hoogsensitiviteit is een op zichzelf staande eigenschap, maar is ook te vinden bij ADHD, ADD, Autisme en Hoogbegaafdheid. Deze personen vallen onder de categorie mensen met een neuro divergent brein.
De Hoogsensitieve persoon is grofweg in twee varianten te verdelen; HSP en HSP/HSS.
HSP staat voor Hoog Sensitief Persoon (hierna HSP genoemd) en HSP/ HSS staat voor Hoog Sensitief Persoon & Hoog Sensatie Zoeker (hierna HSP/HSS genoemd).
Heb je hoogsensitiviteit als eigenschap dan is het vinden van jouw persoonlijk dagelijkse structuur als basisstructuur heel belangrijk om goed te kunnen functioneren, maar voor beiden, HSP en HSP/HSS dient deze basis een ander doel.
Hoogsensitieve personen (HSP) en structuur
Een hoogsensitief persoon gedijd op vaste dagelijkse structuur. Een ochtendritueel, werkroutines, prikkel loze werkplekken, maaltijdroutines, slaaprituelen.
Al deze structuren geven houvast, want de prikkels zijn nagenoeg hetzelfde en kosten weinig extra verwerkingstijd.
Structuur kan zitten in de maaltijden op een dag; weten wat je eet, op welke dag en hoe laat. Op welk moment van de dag je een warm of koud gerecht eet. Smaaksterkte (hoe sterker de smaak hoe meer prikkels), structuur van het voedsel (nieuwe structuren zijn weer nieuwe prikkels). Elk vast gegeven kan als ondersteuning dienen in de dagelijkse structuur voor iemand die hoogsensitiviteit als eigenschap heeft.
Een vaste “speeltijd” voor hobby of vermaak en een slaapritueel om de dag mee af te sluiten.
Al deze vaste structuren zorgen er voor dat die aanwezige prikkels minder afleiden en dat er meer geconcentreerd kan worden op het werk of andere taken. Alle afwijkingen van de “norm” zijn extra prikkels, energetische sensaties, nieuwe situaties die verwerkingstijd nodig hebben.
De meeste veranderingen ontstaan in de omgang met andere mensen. Elk mens vraagt om een andere manier van benadering. Vertoont ander gedrag, heeft een andere energetische uitstraling. Al deze sensaties komen bij het ontmoeten van nieuwe mensen bij een HSP binnen. Daarbij wordt dan verwacht dat er op dat moment gewerkt wordt, wat prestatie- en verwachtingsdruk geeft (weer extra prikkels). Afhankelijk van hoe sensitief jij persoonlijk bent, kost dit allemaal extra verwerkingstijd en energie.
De Hoogsensitieve HighSensation Seeker (HSP/HSS) en structuur
Een Highsensative HighSensation Seeker waardeert de basisstructuur enorm om op terug te kunnen vallen. Naast de sociale interactie met andere mensen, die net als bij HSP ook voorHSP/ HSS energie kost om te verwerken, bestaat bij de HSP/ HSS’er de persoonlijke behoefte aan meer mentale prikkeling, uitdaging. Afwisseling van werkzaamheden, mentale uitdaging, andere onderwerpen, verdieping is nodig om alert te blijven en niet in te slapen. Maar daarnaast is er dan ook weer (sociale) rust nodig om bij te komen en alles te verwerken.
De rust en regelmaat van de basisstructuur zorgt bij een HSP/ HSS’er juist voor onrust. De HSP-kant waardeert de basisstructuur, maar de HSS-kant kan niet zonder die extra mentale prikkeling om goed te blijven functioneren.
Het werkt niet zo; een standaard baan en in het weekend er op uitgaan. Nee, in die structuur ervaren wij al verveling. Een normale basisstructuur kan een poosje gehanteerd worden, maar heeft serieus de potentie om de kans op een bore-out te vergroten. Wanneer er naast de baan geen extra uitdagende mentale prikkeling bestaat, dan geeft de dagelijkse routine zelf te veel voorspelbaarheid en te weinig afwisseling en uitdaging.
Onvoldoende mentale stimulans laat ons inslapen en dan gaan we juist fouten maken. Met voldoende mentale uitdaging houd je ons op onze qui-vive, alert en scherp.
Een highsensation seeker heeft de persoonlijke behoefte om de geest uit te dagen en bewust zijn grenzen af te tasten. En dat vraagt de ruimte voor jezelf om je eigen paden te bewandelen. Je kunt die uitdaging vinden in risico’s nemen, waardoor er een adrenaline kick kan vormen. Of een zintuigelijk uitdaging zoals bijvoorbeeld in diversiteit, afwisseling, gecompliceerdheid, of juist intensiteit van emoties.
Een highsensation seeker heeft als persoonlijk behoefte én ook direct als valkuil om de eigen grenzen te onderzoeken en te blijven verkennen. Bijna dagelijks wordt er gebalanceerd tussen bekende structuren en verveling en het onbewust danwel bewust zoeken naar voldoende mentale uitdaging.
De balans is een dunne witte lijn die met verve bewandeld kan worden, indien je over voldoende zelfkennis beschikt.
Gestructureerd leven
Als je goed kijkt en weet waar je op moet letten dan kun je zien dat er echt heel veel mensen hoogsensitief zijn maar het (nog) niet weten. Ons hele menselijke bestaan is gebaseerd op de door generaties voor ons levende opgebouwde structuren; hoe te leven, hoe te werken, hoe te moeten functioneren. Velen hebben daar baat bij.
Als dat past bij wie jij bent in je kern, dan is dat prima. Als het niet past bij wie je bent in je kern, dan is dat ook prima.
Verandering is echter van alle tijden. Zorg dat je weet wat JIJ persoonlijk nodig hebt, dan kun je de omstandigheden zo gaan vormgeven dat je het leven wél kunt organiseren zoals bij jou past. In de ene situatie zal dat gemakkelijker zijn dan in de andere situatie. De ene werkgever zal rigide omgaan met jouw verzoeken, de andere zal flexibeler zijn. Zo ook in relaties, familiestructuren, culturen en andere machts- of afhankelijkheidsstructuren.
